.png){kind=small}
Elk kind komt in die fase terecht waarop hij gaat slaan, krabben, stampen en zelfs bijten. Het kan soms heftig zijn. Ik weet dat ik het soms lastig had als mijn zoon begon te lachen als ik hem zei dat slaan niet kon. Ik begon dan mee te lachen en dat was niet de manier om hem te leren dat slaan niet oké is. Wat is dan wel de beste manier?
Het is zeker niet abnormaal voor een kind tot de leeftijd van 3 jaar om te slaan, te bijten, te krabben,... Het is op dat moment de enige taal die hij kent om je iets te vertellen. Het is een impulsieve reactie die sneller komt dan dat hij kan denken. Het is zeker niet zijn bedoeling om iemand te kwetsen. Neen, het is eerder een gevoel van frustratie en onmacht dat door gedrag geuit wordt.
'Zeluf doen'
Je kindje zegt vast ook wel vaak 'zeluf doen', de bekende fase waarin je kind alles graag zelf wil proberen, met alle frustraties die erbij horen. Het is een moment waarin je kind echt wil groeien, ontwikkelen en helaas gaat dat minder snel dat hij zou willen. Als het dan niet lukt op de manier dat hij het zich had voorgesteld of als jij toch helpt als hij helemaal geen hulp nodig heeft, dan kan dat best frustrerend zijn. Zeg nu zelf, als jij deze emoties ervaart, dan durf je misschien ook wel eens alles neer te gooien uit frustratie, he?
Tijd en aandacht
Elk kind smacht naar ouderlijke aandacht, wat tijd samen om die verbinding te kunnen voelen. Op momenten dat je kind zich wat minder voelt en zijn liefdespotje leeg geraakt, zal hij je aandacht opeisen. Geloof het of niet, als hij je slaat dan krijgt hij je aandacht. Het is een uiting van zijn onvervulde behoefte die hij fysiek kenbaar maakt. Hij heeft er de woorden nog niet voor om het anders te verwoorden. Neen, dat moet hij nog leren met jouw hulp.
Te veel Soms wordt het een kind gewoon even te veel. Er zijn te veel prikkels die zijn zenuwstelstel belasten, hij heeft honger of dorst, er speelt wat onzekerheid op of angst. Allemaal zaken die ervoor kunnen zorgen dat je kindje zich niet helemaal goed voelt in zijn vel en jouw hulp probeert in te roepen.
Ontdekken
Er is natuurlijk ook nog de meest belangrijke factor: ontdekken. Het slaan en stampen is niet enkel een uiting van emoties, het is ook een manier om dingen te ontdekken. Het ervaren van reacties van anderen, oorzaak gevolg leren ervaren, grenzen aftasten, sociale interacties,... Je kind leert in deze fase erg veel vanuit zijn gedrag en jouw reactie erop.
Geboorte, hechting en reflexen
Het ene kind zal deze fase sneller achter zich laten dan anderen. Er zijn enkele factoren die hier invloed op kunnen hebben. De manier waarop je geboren werd, verbinding hebt kunnen ervaren in dat prille begin en de integratie van reflexen bepalen mee hoe goed je kind om kan gaan met zijn emoties en dus ook zijn gedrag bewuster kan controleren. Wacht... ik leg het even uit. Tijdens de zwangerschap en geboorte worden er belangrijke verbindingen gemaakt in de hersenen. Deze hebben invloed op je overlevingsmechanismen. Dat wil zeggen dat ze in staan voor jouw manier van reageren op bepaalde situaties. Het kan je angstig maken, prikkelbaar, alert, onzeker, veerkrachtig, vol vertrouwen,... Hoe meer angst er meespeelt hoe sneller de frustratie er zal zijn uiteraard. Zelfs volwassenen kunnen soms een erg kort lontje hebben, net omdat hun overlevingsreflexen dus veel te actief zijn. Gelukkig kan je, met een reflexintegratietherapeut, weer rust vinden.
Belangrijke tips
Terug slaan is echt af te raden. Ik zie heel vaak ouders die een tik terug geven om hun kind te laten voelen hoe dat voelt, wat hij doet. Je brengt je kind in de war. Enerzijds zeg je dat het niet hoort en anderzijds doe je het zelf.
Alle apen, apen andere apen na. Je kind toetst zijn eigen gedrag af aan wat hij ziet. Jij bent een voorbeeld voor je kind, als jij slaat, slaat hij dat op in zijn geheugen en voelt het ook als 'normaal' om dit zelf te doen.
Time-out. Uit zelfbescherming heb je al snel de neiging je kind van je af te duwen en in een strafhoek of time-out zone of dergelijke te zetten. Dat werkt helaas niet. Je kind kan je inderdaad niet slaan, maar die emotie die aan de oorzaak ligt, die is er nog wel. Dat kan op zijn beurt weer leiden tot een driftbui of een woedeaanval. Je kind blijft alleen achter met al die emoties en leert ze dus niet reguleren.
Drie stappen die werken!
Corrigeer je kind op een korte, duidelijke, maar rustige manier. Dus zonder boos te worden. Ga naar je kind toe, maak contact door te knielen, oogcontact te maken of je kind aan te tikken en geef de grens aan: “Slaan doen we niet, dat doet pijn” of “Bijten mag niet, dat doet pijn”.
Verwoord de behoefte of het gevoel van je kind. Wat wil of voelt je kind? Bijvoorbeeld: “Je wilt graag hiermee spelen” of “Je baalt ervan dat…” of “Je bent boos, omdat….….”
Benoem daarna wat je van je kind verwacht. Wat mag hij of zij wel doen in plaats van het agressieve gedrag? Hoe kan hij of zij z’n emoties wel uiten? “Vraag maar of je dat speeltje mag” of “Zeg maar stop, als je het niet meer leuk vindt” of “Kom naar mij als je boos wordt, dan kan ik je helpen”. Zeg in plaats van ‘niet slaan’, wat je kind wel kan doen
Extra tips
Wees duidelijk, maar blijf rustig en begripvol. Haal hem weg bij het andere kind. Zeg iets in de trant van “Ik zie dat je heel boos bent, hè. En weet je, je mag niet slaan. Want dan doe je een ander pijn. Kijk maar”. Zorg dat het kind dat door jouw kind is geslagen ook aandacht krijgt. Erken dat het niet leuk is, dat het pijn doet, dat je kind dat niet had mogen doen.
Doet je kind zijn broertje of zusje pijn? Grijp onmiddellijk in. Geef eerst aandacht aan degene die pijn werd gedaan en dan pas aan de andere. Zo krijgt de boosheid de kans om te kalmeren.
Zie het als een leerproces Je kind heeft jouw hulp nodig om zijn emoties te leren verwoorden en te uiten op een gepaste manier. Welke alternatieven zijn er voor het slaan, bijten, stampen? Oefen deze alternatieven in.
Observeer je kind Soms lijkt het gedrag uit het niets te ontstaan. Toch had je kind een erg goede reden om zich zo te gedragen. Kijk goed naar je kind: Wat doet hij precies? Wat ging eraan vooraf? Welke behoefte zit erachter?
Wanneer gaat het wel goed? Welke strategie past je kind toe op momenten dat het wel goed gaat. Dat hij wel zijn frustratie de baas kan. Wat hielp de vorige keer?
Blijf rustig Hoe moeilijk het ook is, blijf zelf rustig. Jouw emoties hebben invloed op je kind. Als jij kalm kan blijven, zal je kind ook sneller de rust hervinden.
Stel geen waarom-vraag Vaak stellen ouders deze vraag aan hun kind: “Waarom doe je dat?”. Maar deze vraag is veel te ingewikkeld voor een jong kind. Je kind weet vaak geen antwoord en zal dan ook niets zeggen, z’n schouders ophalen of nog bozer worden. In het woordje ‘waarom’ schuilt een veroordeling, waardoor je kind zich afgewezen zal voelen door deze vraag. Benoem dus zelf wat je denkt dat er achter het gedrag schuil gaat, in plaats van het te vragen. Als je op een rustig moment toch in gesprek wilt gaan met je kind en je kind is al iets ouder, gebruik dan vragen zoals: “Wat is er aan de hand?” “Hoe kon dit gebeuren?” “Wat maakte je zo boos?” “Je moet wel heel erg boos geweest zijn, zelfs zo boos dat je niet meer wist hoe je het goed kon oplossen. Klopt dat?” “Wat kun je een volgende keer anders doen?”
Bevestig positief gedrag Als je kind in een moeilijke situatie niet slaat en een andere reactie laat zien, bevestig je kind hier dan in. Die positieve woorden kunnen je kind echt deugd doen.
Dwing je kind niet om sorry te zeggen Vaak vragen ouders hun kind om zich te excuseren. Alleen toont een kind dan geen oprechte spijt en leert hij ook niet correct om te gaan met dit gevoel. Je kan beter je kind leren dat als hij er spijt van heeft en begrijpt dat hij verkeerd was, dat hij dit dan kan zeggen tegen de ander, dat helpt om een ruzie op te lossen. Zo blijft de keuze aan hem en als hij zich dan toch excuseert, zal het tenminste oprecht zijn.
Deel deze tips gerust met andere ouders. Wil je graag de signalen van je kind beter leren begrijpen zodat je tijdig kan inspelen op het gedrag? Dan is de online training 'omgaan met gedrag' echt iets voor jou! Check de website voor meer informatie.